Iστορία - Φιλοσοφία

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΙΣΜΟΣ

Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο, ο Αυγουστίνος υπήρξε μία χαρισματική και έντονη προσωπικότητα, η οποία επηρέασε όχι μόνο την εποχή του, αλλά την εξέλιξη της θρησκείας, της θεολογίας, την οργάνωση και το δόγμα της εκκλησίας. Επίσης την σύζευξη της Νεοπλατωνικής φιλοσοφίας με την νέα θρησκεία, καθώς και την Παπική θεοκρατία, το αλάθητο του Πάπα και την οργανωτική δομή του Βατικανού και σαν λαϊκού κράτους.

Η πολυποίκιλη συνεισφορά του σε τόσους τομείς και με τόσο πάθος, φυσικό ήταν να δημιουργήσει έναν θρύλο γύρω από το πρόσωπό του, τη ζωή του και το έργο του, με αποτέλεσμα να αποκαλέσουν οι συμπαθούντες και μη, τον όλο θρύλο Αυγουστινισμό, όρος που μέχρι σήμερα είναι σε χρήση από τους θεολόγους και τους ερευνητές του έργου του.

Αυγουστινισμός, είναι η κυρίαρχη τάση της Δυτικής Μεσαιωνικής φιλοσοφίας, η οποία ακολούθησε την σκέψη του Αυγουστίνου από τον 5^ο αιώνα και μετέπειτα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του Αυγουστινισμού είναι η ανθρωπολογική επικέντρωση του στοχασμού με έμφαση στον ψυχολογισμό, ήτοι η ουσιοκτρατική ροπή της μεταφυσικής και η άμεση επίδραση της φιλοσοφίας του Νεοπλατωνισμού, με έντονα εσωστρεφή και μυστικιστικά τα στοιχεία που τον συνθέτουν.

Το βασικό διπολικό θέμα του Αυγουστινισμού, ήταν και παραμένει ο Θεός και η Ψυχή, αντίθετα από τον Θωμισμό, ο οποίος εκπήγασε από τον  μεγάλο χριστιανό στοχαστή Θωμά Ακινάτη 1225 - 1274, ο οποίος βασίζεται στον Θεό και στον Κόσμο, τον οποίον θα εξετάσουμε στην συνέχεια.

Οι κύριες διαφορές μεταξύ του Αυγουστινισμού και του Θωμισμού έγκεινται στην βασική κατεύθυνση και πορεία τους. Ο Αυγουστινισμός έχει ανθρωποκεντρική, ενώ ο Θωμισμός κοσμοκεντρική. Οι φιλοσοφικές επιρροές τους ήσαν, του μεν Αυγουστινισμού - Πλατωνικές, του δε Θωμισμού - Αριστοτελικές. Στις δε θεολογικές προεκτάσεις τους, ο μυστικισμός και ο ψυχολογισμός είναι του Αυγουστινισμού, ενώ ο ορθολογισμός και ο δογματισμός, του Θωμισμού.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του Αυγουστινισμού, ήταν ο Άνσελμος Κανταβρυγίας - Canterburry, Κομητεία της Αγγλίας 1033 - 1109 και ο Μποναβεντούρα 1221 - 1274. Στην αντίθετη πλευρά του Αυγουστινισμού, υπήρξε αρχικά ο Θωμισμός και αργότερα ο Νομιναλισμός. Πρέπει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των Νομιναλιστών, προερχόταν από τις εκκλησιαστικές τάξεις του  Αυγουστινισμού με έντονη ροπή προς τον Πλατωνισμό.

Μέχρι τον 13^ο αιώνα στην Δυτική Μεσαιωνική φιλοσοφία επικρατούσε ο Αυγουστινισμός, ο οποίος αργότερα αντικαταστάθηκε από τον Θωμισμό και υπερισχύει μέχρι των ημερών μας στην Ρωμαιοκαθολική σκέψη.

Σε μία βαθύτερη ανάλυση παρατηρούμε ότι, μέχρι σήμερα υπάρχει μία αόρατη διαχωριστική πνευματική γραμμή μεταξύ των Πλατωνικών θέσεων του Αυγουστινισμού και των Αριστοτελικών του Θωμισμού. Αυτό  συμβαίνει διότι ο Αυγουστίνος και ο Ακινάτης, ενέπλεξαν τους δύο γίγαντες της φιλοσοφίας με τις  θρησκευτικές θέσεις που εκφράζουν a priori - εκ προοιμίου.

Ο Αυγουστινισμός είχε σοβαρή επιρροή στα Αναγεννησιακά φιλοσοφικά και πνευματικά ρεύματα και κινήματα διαμαρτυρίας, ενώ ο επίσημος Ρωμαιοκαθολικισμός και η δομή του, που εκφράζεται από τον Πάπα και το Βατικανό, στηρίζεται τους τελευταίους δύο αιώνες στον Θωμισμό, διότι έχει ανακηρύξει από τον 19^ο αιώνα τις θεωρίες και την σκέψη του Ακινάτη σαν τη μόνη «αυθεντική χριστιανική φιλοσοφία» την οποίαν είναι υποχρεωμένοι να τηρούν και να ακολουθούν οι επίσκοποι, οι ιερείς και όλος ο παγκόσμιος Καθολικός χριστιανικός μηχανισμός.